قاصدک؛ قاصد قصه های بچه ها رشت - خانه انگلیسی

به گزارش خانه انگلیسی، به گزارش خبرنگار خبرنگاران در گیلان، عدالت در کنار آزادی و برابری از والاترین ارزش های اجتماعی است؛ ارزشی که به موجب آن باید منابع و فرصت های موجود در جامعه به طور یکسان و منصفانه میان افراد تقسیم شود. عدالت اجتماعی در جامعه مدنی لازمه پیشرفت و ارتقاء جامعه و همچنین حق همه افراد برای رشد و توسعه فردی است اما، این مهم تا چه اندازه در جامعه ما رعایت شده است؟ آیا میزان دسترسی به منابع و استفاده از امکانات برای فردی در روستایی دوردست با کسی که در شهر، مرکز استان و یا در پایتخت زندگی می کند، یکسان است؟

بگذارید سوالات را معطوف کنیم به حوزه کتاب و مطالعه؛ بسکمک از ما باور داریم که باید میزان مطالعه در جامعه بیشتر شود و مردم انس بیشتری با کتاب بگیرند، آرزو داریم مطالعه کتاب وارد سبک زندگی مردم شود و سرانه مطالعه افزایش یابد اما، آیا میزان دسترسی به کتاب در همه نقاط کشور یکسان است؟ چه راهکاری برای این دسترسی آسان وجود دارد؟ و اکنون از چه روش هایی استفاده می شود؟

کتابخانه سیار یکی از چندین پاسخی است که می توان به این پرسش داد؛ کتابخانه ای قابل حمل و نقل که کتاب و سایر منابع مطالعاتی را خود به دست دوستداران کتاب می رساند و تمام خدمات کتابخانه ای را به مراجعان ارائه می دهد. هدف از این گزارش هم معرفی یک کتابخانه سیار است که در طبیعت زیبا و پوشیده از جنگل در گیلان از روستایی به روستایی دیگر و از شهری به شهر دیگر سفر می کند تا قاصد کتاب هایی باشد که خوانده شدن را به انتظار نشسته اند.

کتابخانه سیار قاصدک ازجمله کتابخانه های زیرمجموعه نهاد کتابخانه های عمومی در رشت است که از سال 95 با 2500 نسخه کتاب کودک، نوجوان و بزرگسال و همچنین نشریات شروع به کار کرد. هدف از راه اندازی این کتابخانه ارائه کتاب به صورت امانت و با کمترین هزینه حق عضویت به محلات کم برخوردار بود؛ نقاطی که دسترسی به کتابخانه های مرکز استان یعنی شهر رشت برای شهروندان آنها سخت بود.

صمد رهبریار، کتابدار این کتابخانه، فارغ التحصیل در مقطع کارشناسی ارشد رشته ادبیات کودک و نوجوان است و به مدت 10 سال به صورت داوطلبانه در محیط های کتابخانه ای در حوزه کودک فعالیت کرده است. این تخصص و علاقمندی او باعث می شود که سال 98 به عنوان مسئول کتابخانه سیار قاصدک انتخاب شود و فعالیت خود را به صورت تخصصی تر دنبال کند.

او علاوه بر سرکشی منظم به 10 منطقه ای که کتابخانه سیار در آنجا ایستگاه دارد، با استفاده از تخصص خود، کارگاه ها و برنامه های مختلفی را برای بچه ها و والدینشان برگزار کرده، تمرکز او روی تقویت هوش زبانی بچه ها است و به همین جهت، کارگاه های مختلفی ازجمله قصه خوانی، بلندخوانی، شیوه درست انتقال قصه به بچه ها و معرفی و نقد کتاب را (چه در محیط کتابخانه ای و چه در مسجد یا فضای آموزشی محلاتی که به آن ها سر می زند)، برگزار کرده است.

فعالیت های ترویجی او البته تنها در اداره کتابخانه ها محدود نمی شود؛ یهزیستی، مدارس و مهدکودک ها هم از جمله مکان هایی هستند که رهبریار فعالیت های ترویجی خود در حوزه کتاب را با همکاری آنان برگزار کرده است. جمیع این اقدامات باعث شد که صمد رهبریار، مسئول کتابخانه سیار قاصدک در ششمین دوره تقدیر از مروجان کتابخوانی کشور، پیروز به کسب عنوان مروج برتر کتاب شود.

کتابخانه سیار قاصدک طبق روال کتابخانه های عمومی بر اساس رده بندی سنی به متقاضیان کتاب می دهد. اما تمرکز اصلی اش روی حوزه کودک و نوجوان است. صمد رهبریار خود در این مورد می گوید: خیلی ها معتقدند که برای کتابخوان کردن یک کودک، باید خانواده اش کتابخوان باشند اما، من خانواده های بسکمک را دیدم که به اصرار کودک خود به سمت کتابخانه می آیند و خود نیز علاقمند به مطالعه کتاب می شوند و از من می خواهند تا به آنان کتاب معرفی کنم، من نیز با معرفی هدفمند کتاب سعی بر ارتقای ذائقه خانواده ها در امر کتابخوانی می کنم.

به گفته رهبریار، کتابخانه سیار قاصدک در یک دستگاه وانت آریسان قرار گرفته که پشت و کناره هایش کتاب چیده شده و یک کتابخانه هم در رشت به عنوان کتابخانه مادر در نظر گرفته شده است؛ تا این کتابخانه را پشتیبانی و منابع مورد نیاز آن را تهیه کند.

به عهده داشتن مسئولیت یک کتابخانه سیار، آن هم در گیلان با شرایط آب وهوایی خاص خود، چالش ها و شیرینی های ویژه ای هم دارد؛ دیدن کودکی که کتاب به دست راستا زیادی را طی می کند تا به ایستگاه کتابخانه برسد و با شوق کتاب ها را تحویل داده تا کتاب جدید بگیرد، برای این کتابدار لذت بخش است، کمک کردن به خوانش کتاب های فارسی برای بچه ها تالشی یا بچه ها مهاجری از اردبیل و... که به زبانی غیر از فارسی صحبت می کنند و در بدو ورود به مدرسه دچار مشکل هستند و همچنین کمک به ارتقای فرهنگ مطالعه و کتابخوانی از خوبی ها و شیرینی های کار این کتابدار است.

اما، سفر هر روزه او به مناطق زیبای اطراف رشت چالش هایی هم به همراه دارد. رهبریار در این باره می گوید: از آنجا که این نوع کار، تک کتابداری است، علاوه بر همه تخصص هایی که یک کتابدار باید داشته باشد، من باید به همه کارهای فنی ماشین نیز مسلط باشم. علاوه بر این، به علت آب و هوای ویژه در استان ما باید آماده هر نوع طوفان و تغییرات آب و هوایی نیز باشم، به خصوص در شمال وقتی به شدت باران می گیرد باید به سرعت بتوانم کتاب ها را جمع آوری کرده و ماشین را به محل امنی برسانم. مجموع این هیجان ها شیرینی این کار به اصطلاح رنگی را نشان می دهد، کاری که خستگی اش با حس خوب بچه ها رفع می شود.

فعالیت این کتابخانه نیز مثل سایر کتابخانه ها و سایر مشاغل با آمدن کرونا دستخوش تغییر و تحول شد؛ استان گیلان از همان ابتدای شیوع کرونا اوضاع وخیمی داشت و همین امر باعث تعطیلی همه کتابخانه ها شد اما، به گفته صمد رهبریار بیشترین تاثیر منفی این اتفاق متوجه کتابخانه های سیار شد. نبود کتابخانه در محلات باعث ریزش مخاطبان شده بود؛ مخاطبانی که اصولا به فضای مجازی هم دسترسی نداشتند و نمی شد از این طریق با همه آنها ارتباط برقرار کرد اما، او با اعضای کتابخانه تماس می گرفت و از این طریق کتاب های مورد نیاز آن ها را به دستشان می رساند در دوره ای هم در یکی از همین روزهای کرونایی، با رعایت تمام پروتکل های بهداشتی برای بچه ها در طرحی به نام فراموشتان نمی کنیم کتاب هدیه برد تا ارتباطش را همچنان با آن ها حفظ کند.

صمد رهبریار معتقد است مسئول کتابخانه سیار باید خودش پیگیر حفظ اعضای کتابخانه باشد؛ او می گوید: عشق، علاقه و همچنین داشتن تخصص و دانش به روز لازمه کار من است؛ کاری که می تواند دنیا بچه ها را وسیع تر کند، به آرزوهای نوجوانان و جوانان پر و بال دهد و دنیا را برای بزرگسالان به جای قشنگ تری تبدیل کند چراکه به گفته مسئول کتابخانه سیار قاصدک دنیای هر کس به اندازه تعداد کلماتی است که یاد می گیرد.